buse

İnkılap Tarihi Ders Notlarında TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmalar, nedenleri ve Sonuçları Nelerdir Kısaca Ayaklanmalar ile ilgili bilgileri sizlere sunmak istiyoruz.
İstanbul hükümeti tarafından TBMM aleyhine yayınlanan fetva nedeniyle birçok ayaklanma çıkmış Mustafa Kemal ve arkadaşları idam ile yargılanmaya çalışılmıştır. İstanbul hükümetinin bu tavrı altında Anadolu üzerinde ki hakimiyetini artırmak istemesi önemli bir neden olmuştur.
Bu yazımızda TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmalar, nedenleri hakkında bilgiler yer almaktadır.


TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar ve Nedenleri
İstanbul hükümeti, Milli Mücadelenin ittihatçı ve Bolşevik bir akım olduğunu düşünmekteydi. Yapılan tüm çalışmaların padişahın aleyhinde olduğu itilaf devletleri tarafından bir propaganda aracı olarak kullanıldı. İşgal güçleri, İstanbul ve boğazların tam olarak ele geçirilmesi, Anadolu’nun paylaşılabilmesi ve Rusya’ya gerekli yardımın gönderilebilmesi için TBMM hükümetinin ortadan kaldırılması gerektiğini düşünmekteydi.
Yaşanan tüm bu olaylar nedeniyle yayınlanan fetva ile birlikte TBMM’ye karşı birçok ayaklanma ortaya çıkmıştır. Bu ayaklanmalar ve yer aldığı kategoriler ise şunlardır.
İstanbul hükümeti kaynaklı çıkan ayaklanmalar
Anzavur Ayaklanması, Jandarma Binbaşı Ahmet Anzavur tarafından Balıkesir, Biga, Gönen, Susurluk ve Manyas civarında çıkarılmıştır. Bu ayaklanma Çerkez Ethem tarafından bastırılmıştır.
Halifelik ordusu ayaklanması ise İngilizlerin desteği ile oluşturulmuştur. İzmit ve Gevye civarında etkili olan bu ayaklanma Ali Fuat Paşa tarafından bastırılmıştır.
İstanbul hükümeti ve İşgal Güçleri desteği ile çıkan ayaklanmalar
Bolu, Düzce, Hendek ve Adapazarı ayaklanmaları, İngilizlerin desteği ile çıkarılmış, Çerkez Ethem, Ali Fuat Paşa ve Rafet Bey tarafından bastırılmıştır.
Yozgat Yenihan Ayaklanması, Osmanlıya bağlı olan Çapanoğlulları ve Aynacıoğulları tarafından çıkarılan bu olay, Çerkez Ethem tarafından bastırılmaya çalışılsa da Yunanistan’ın işgalinin sürmesi nedeniyle yıl sonuna kadar devam etmiştir. Ayaklanma merkezden gönderilen birlikler tarafından bastırılmıştır.
Diğer ayaklanmalar ise şunlardır. Afyon ayaklanması, Konya ayaklanması, Milli aşiret ayaklanması, Ali Batı ayaklanması, Şeyh Eşref ayaklanması, Koçkiri ayaklanması, Cemil Çeto ayaklanması.
Azınlıklar tarafından çıkarılan ayaklanmalar, Rum ve Ermeni ayaklanmalarıdır.
Kuva-yı Milliye taraftarı olup sonradan ayaklanma çıkaranlar ise, Demirci Mehmet Efe ve Çerkez Ethem ayaklanmalarıdır.