Çığ Nedir ?- Nasıl Oluşur ?

Dağın bir noktasından kopup yu*varlanan ve yuvarlandıkça büyüyen kar ya da buz yığınıdır. Oluşumları bakımından üçe ayrılırlar:

Bu tür çığlar donmuş, küçük taneli kar tozla*rından oluşurlar. Kuru kar çığları, erimiş ve yeniden donmuş karlar üzerine, kışın, yeni ve kuru kar yığınları toplandığında bu karların kayma özelliği göstermesiyle oluşurlar. Bu çığların önüne bir engel bir kaya ya da tümsek çıktığında, toz ve duman biçiminde dağılırlar. Bu tür çığların tehlikeli bir çarpma etkisi yoktur, ancak hareket halindeyken oluşturdukları rüzgârlar çevreleri için tehlikeli olabilmektedir.

Bu çığlar kış sonunda ve karların erime zama*nında ortaya çıkar. Ağır ve çok nemli karlardan oluşurlar. Çığ, karlar altın*daki kayaları, taşlan ve toprağı da sü*rükler. Bu tür çığlar bir engele çarptık*larında dağılmazlar, yuvarlandıkça bü*yür, hızlanır ve önlerine çıkan ağaçla*rı, binaları yıkarlar. Bu kar yığınlarının hacmi 3.000-1.500.000 m3 kadar ola*bilir. Bu tür çığların yeryüzünü şekil*lendirmeleri, jeomorfolojik bakımdan önemlidir.

Bu tür çığlara az rastlanır. Yüksek dağlardaki büyük buz parçala*rının kopup yuvarlanmasıyla oluşurlar. 1895’te İsviçre’de 4.5 milyon m3, hac*mindeki bir buz kütlesi, 3 km’lik bir uçurumdan vadiye düştü ve bu sırada oluşan ses ve ani basınç, değişiminden binalar yıkıldı, ağaçlar köklerinden oy*nadı, insan ve hayvan ölümlerine ne*den oldu. Ayrıca yanardağ yamaçların*da biriken maden köpük ve küllerinin yuvarlanmasına da kura çığ denir.

Çığlar genellikle her yıl aynı mevsim*lerde oluşur ve hemen hemen aynı yo*lu izlerler. Bu yola çığ yolu ya da çığ oluğu denir. Çığların oluşması şu et*kenlere bağlıdır:

İsviç*re en çok çığ olayının olduğu ülkedir. Bu ülkede çığların zararlarından korunmak için araştırma merkezi kurul*muştur.

Eskiden çığ tehlikesinden ko*runmak için binaların çevreleri kalın ve yüksek duvarlarla çevrilir, kara ve de*miryolları ise tüneller içine alınırdı. Ancak sonraları daha etkili ve daha ba*sit önlemler alınmaya başlandı. Karla*rın koptuğu yerler tahta, demir kazık*lar yada toprak setlerle sarıldı. Ağaç*landırma da etkili bir korunma yönte*midir.

Çığların başlaması için bazen en ufak bir titreşim bile yeterlidir. Çığ düşme tehlikesi olan yamaçlarda dağcılar tır*manırken bu yüzden gürültü yapmaz*lar. Kayakçılar, avcılar ve dağcılar, çığ düşme olasılığı olan yerlerde, çığ ta*bancası denilen bir tabancayla ateş ederek, şiddetli bir ses yaratırlar, ses titreşimleriyle düşecek olan çığlardan sonra güvenle dolaşırlar.

Türkiye’de çığlara; Cilo, Sat, Zigana, Munzur, Pa*landöken, Aladağ, Bolkar dağlarında sık rastlanır.