buse

Karduk Krallığı, M.Ö. 60

Karduya (Grekçe:[1]Κορδυηνή; İbranice:[2]קרטיגיני) Mezopotamya'nın kuzeyinde, günümüzde Türkiye'nin güneydoğusu ile Irak'ın kuzeyi arasında kalan antik bir bölge. Ermenistan Krallığı'nın güneybatısında yaşamış halkın adını almıştır.
1991'de yayınlanan Encyclopaedia Britannica'ya göre Karduya, Botan isminin eski adıdır.[3] Arap ve Süryani kaynaklarında Van Gölünün güneyi Beth Qardu (ܒܝܬ ܩܪܕܘ) olarak geçmektedir. Burası Fırat nehri ile Cudi Dağı arasında uzanan bir bölgedir.[
Karduya, Karduk ve Kürtler (Kurd)




Harita Milattan önceki son senelerde Karduya ve Adıyabene Krallıklarını gösteriyor. Mavi çizgi MÖ. 401 senesinde ki 10 binlerin geçişini ve geri dönüşünü göstermektedir.



Karduya ve Karduk sözcüklerini, George Rawling gibi 19. yy. bilim adamları tarafından günümüz modern Kürtler'le taşhis etmektedir, Karduk'u ise "Kürdistan" ile eşdeğer olduğunu düşünmektedir'ler.[5][6][7]
Karduya'yı proto-Kürtler olarak kabul eden son akademik kaynaklar da mevcuttur,[8] veya günümüz Kürdistanı ifa etmektedir.[9]

Bu ismin sayısız biçimleri mevcuttur, ama kh latincede kısmen zor ifade edilmektedir, oyüzde Kardukh'un (Karduk) sonundaki '-kh', Ermeni dilinde'ki çoğul ekinden gelmesi büyük bir ihtimmaldir.[10] Karduk'lu ların İrani bir dilin konuştuğu iddia edilmektedir.[11]
Yahudi kaynaklarda, Karduya halkının kökenini, Sultan Süleymanın hizmetkar Cinlerinin 500 güzel Kızla evlenmesiyle türediğini işaret etmektedir.[12][13][14][15][16] Aynı efsane, erken İslami dönemde, Kürtlerin kökenine dair yapılan araştırmalarda söz edilmiştir.[17]
Köken

Arşak Safrastian Karduklar ile Gutilerin aynı halk olduğunu iddia eder. Anabasis adlı eserinde Ksenophon, Hemrin Dağları'nda yaşayan Kardukların Medlerin ve Sakaların soyundan geldiğini söyler.[18]
Anabasis'te Karduklar

Anadolu satrabı Genç Kiros, Ahameniş tahtını ele geçirmek için kardeşi II. Artakserkses’e karşı giriştiği Cunaxa Savaşı'nda hayatını kaybeder.[19] Bunun üzerine ordunun başına geçen Ksenophon geri çekilmeye karar verir.[20] Ksenophon eve dönüş yolunda Karduklarla karşılaştıklarını söylüyor. Bu halkın dağlarda oturduklarını, çok savaşçı olduklarını ve krala bağımlı olmadıklarını öğreniyor.[21]
Ksenophon Kardukları barbar olarak tanımlıyor ve nasıl savaştıklarıyla ilgili şu bilgileri veriyor:[22]
“ Bazan da, yükseklere tırmananlar inerlerken Barbarlardan zarar görüyorlardı; çünkü Barbarlar öyle ayağına tez insanlardı ki, çok yakından kaçsalar bile kurtuluyorlar üstelik bir yay ve sapandan başka silah taşımıyorlardı. Ok atmada çok ustaydılar. Yaylarının uzunluğu dört beş ayaktan, oklarının ki ise üç ayaktan daha fazlaydı. Oklarını sol ayaklarıyla yayın aşağı kısmına basıp kirişi kendilerine doğru çekerek fırlatıyorlardı. Okları, kalkanları ve zırhları deliyordu. „
Roma Kaynakları




Finik Kalesi, Cizre'nin kuzeybatısı


Roma tarihçisi Strabo'ya göre Gordiya (Γορδυηνῆ) Thospitis Gölü ile Dicle nehri arasında kalan bölgedir ve bu bölgede Sareisa, Satalca, Finik adlı üç şehir vardır. Eski adları Karduçi olan Gordileri Ermenistan Kralı Digran, kuşatma silahları yapımında kullanmıştır. Bir söylentiye göre Eretrialılar Persler tarafından Mezopotamya'ya sürüldüğü vakit Gordiler onlara kapılarını açmışlardır. Ayrıca Strabo, Gordilerin Triptolemus'un soyundan geldiğini söylemiştir.[23]
353 yılında Roma Ordusu, Pers İmparatorluğu ile girdiği savaşta çok ağır kayıplar verdiği için Julianus askeri güçleri Kardukların yaşadığı bölgenin kuzeyine çekildiler. Yenilen taraf Roma olunca Karduya ve Arzanene Perslerin hakimiyetine girdi.[24]
Yahudi ve Arap Kaynakları

Yahudi ve Arap kaynaklarına göre Nuh'un Gemisi Ermenistan'a değil Karduya dağlarına oturmuştur. Yahudilerin kutsal kitabı Targum'a göre Ağrı Dağı Karduya'nın içindedir.[25] Kur'an'a göre ise Nuh'un Gemisi Cudi'ye oturmuştur.