buse

Talas Savaşının Nedenleri ve Neticeleri
Müslüman Araplarla Çinliler Talas ırmağı yakınlarında karşılaştılar. Türk boylarından Karluklar bu savaşta Müslüman Arapları destekleyerek savaşı kazanmalarını sağladılar (751).

Nedenleri
* Çinliler ve Arapların Orta Asya’yı denetim altına almak istemeleri.
* Çinliler, Orta Asya’yı denetimleri altına almak emeliyle 747 seneninde Türkistan’a sefer tertip etti.
* Abbasiler, Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri’nin yardımı ile 571 seneninde Talas’da Müslümanlar Çinlileri yendi.
Neticeleri
* Orta Asya Çinlilerin egemenliğine girmekten kurtulmuştur.
* Türklerle Müslüman Araplar arasındaki ilişkiler iyileşmiş, savaşların yerini arkadaşlıklar almıştır.
* Türklerle Müslüman Araplar arasında ticari ilişkiler gelişmiştir.
* Türkler kitleler halinde Islamiyet’i kabul etmeye başlamıştır. Talas Savaşı Türk – Islam tarihinin başlangıcı kabul edilmiştir.
* Dünya kültür tarihi itibariyle ehemmiyetli kabul edilen kağıt, Çin’in dışında dağılmaya başlamıştır.
Talas Savaşı Haçlı Seferleri
Çinliler —–> Islam Dünyası —-> Avrupalılar
Matbaa – Kağıt —–>Rönesans – Reform
Barut —->Feodalite’nin Yıkılışı
Pusula —>Coğrafya Bulguları
Ilk bağlaşık Türk ve Islam silahlı güçleri ile Çin silahlı gücü arasında yapılan alan savaşı. Islamiyet’i daha kabul etmeyen Türklerin, Orta Asya’da Islam dinini tanıtıp yayan Araplarla beraber, Çinlilere karşı, Talas’ta yaptıkları bu savaş, sebep ve neticeleri itibariyle çok ehemmiyetlidir.
Göktürk Imparatorluğu’nu yıkmış olan Çin’in başındaki Tang Sülalesi (618-906) devrinde Imparator Hivang-Çang (713-755), Türk Hanoğulları’nın hakimiyetindeki Şaş/Taşkent şehrini ele geçirmek istedi. Bu gayeyle Taşkent Seferine çıkan Kuça Valisi Kao Sien-tche çok geçmeden Taşkent hükümdarı Bagatur-tudun’u tutsak alarak Çin Imparatoruna gönderdi.
Bagatur-tudun’un öldürülmesi üzerine erkek çocuğu Tüen-en, başta Karluklar olmak üzere bölgedeki Türk boylarını Çin’e karşı beraber harekete çağırdı. Ancak Göktürklerin yıkılmasından sonra daha birliğini kuramamış olan Türkler, Çin kuvvetleriyle tek başlarına mücadele edemeyeceklerini bildikleri için Abbasilerden yardım istediler. Ziyad bin Salih kumandasında gelen Islam silahlı gücü, yardımcı Türk kuvvetleriyle birleşti. Bunu haber alan Çin komutanı Kao Sien-tche de 100 000 kişilik silahlı güçle, Talas şehrine geldi ve burada müttefik kuvvetlerle karşılaştı. 751 senesi Temmuzunda başlayan savaş, pek şiddetli bir şekilde beş gün devam etti. Savaşın son gününde Çin kuvvetlerinin arkasına sarkan Karluklar, düşmana ağır bir darbe indirdiler. Kao Sien-tche az bir kuvvetle canını zor kurtarabildi. Savaşta Çinliler, elli bin ölü ve yirmi bin esir verdiler.
Talas Meydan Muharebesinin zaferle neticelenmesi; Türk, Çin, Islam ve dünya tarihiyle medeniyetinde çok ehemmiyetli tesirler bıraktı. Çinliler Talas mağlubiyetinden sonra 20. asra kadar, Yaradan Dağları (Tiyenşan) batısına geçemediler. Batı Türkistan, Çin tehlikesinden kurtuldu.
Karluklar, Talas Zaferinden on beş sene sonra, 766 tarihinde, Yaradan Dağları batısında ve Çu Irmağı boylarında müstakil Türk devleti kurdular. Türkistan’daki Kamlık (Şamanlık), Buda ve Mani dinlerindeki yerli ve göçebe Türklerle Müslümanlar arasında, serbest ticaret, arkadaşlık ve iyi münasebetler başladı. Türkler, Müslümanlarla tanışıp, Islam dinini yakından tanıma olanağına kavuştular. Islam dininin üstün asalları, mütekamil hali, buralardaki Türklerin Islamiyet’i benimsemelerine kapı araladı. Islam uygarlık dairesine, Orta Asya’da, binlerce Türk girdi.
Türkler, kağıt yapmasını Araplara öğretti. Semerkand’daki imalathanelerde yapılan ipekten kağıtlar, Orta Doğu ve Akdeniz’e dağıldı. Müslüman Araplar, hakimiyetlerindeki bölgelerden öğrendikleri kağıdı imal ederek medeniyetin bütün dünyada hızla dağılmasına hizmet ettiler.