Priene Antik Kenti


PRİENE ANTİK KENTİ

Priene, Söke’nin güneybatısında, Samsun (Mykale) dağının yamaçla*rında kurulmuş eski Priene şehrinin kalıntıları oldukça iyi bir durum*da bugüne dek gelebilmiştir. Ionia Kontederasyonu’na bağlı on iki şehirden biri olan Priene, Büyük Menderes’in taşıdığı alüvyonlarla çevredeki öbür şehirler gibi denizden uzaklaşmıştı.
Liman böylece dolduğu için şehrin çevresini bataklıklar kaplamış, halk da Mykale dağının yamaçlarında daha elverişli yerlere göç etmişti. M.Ö. X. yy.- da kurulduğu sanılan Eski Priene’den herhangi bir kalıntıya rastlanamamış, yalnız M.Ö. 500’de basılmış, üzerinde Athena başı olan arkaik üslûpta bir sikke ele geçmiştir. Arkeologlar bugünkü Priene kalıntılarını en erken M.Ö. 400 yıllarına tarihlendirirler. Helenistik çağda öbür Ionia şehirleri gibi Roma egemenliğine giren, fakat de*nizden sürekli olarak uzaklaştığı için zamanla önemini kaybeden Priene de benzeri Ionia şehirleri gibi Miletos’lu mimar Hippodamos’un planına göre düzenlenmişti: cadde ve sokaklar doğu-batı, kuzey-güney yönünde birbirini dikine keser, arada kalan adalarda da önemli yapılar, evler yer alır.
Priene kazılarına XIX. yy.ın sonlarında başlandı; C. Humann baş*kanlığında bir heyet 1895-1898 arası şehrin belli başlı yapılarını in*celedi, özellikle Athena Tapınağı üzerinde durdu. Humann’ın ölü*münden sonra kazılara Th. Wİegand başkanlık etmiş ve şehri bütü*nüyle ortaya çıkarmıştır. Priene’den günümüze gelen yapıların en önemlileri Athena, Zeus, Kybele, Mısır tanrıları, Demeter ve Kore tapınaklarıdır. Helenistik ve Roma çağlarının izlerini en iyi şekilde yansıtan Priene tiyatrosu, Ekklesiasterion (Halk Meclisi binası), aşağı ve yukarı Gymnasion ile M.Ö. 200 yıllarına tarihlendirilen Stadion da Priene’nin önemli yapılarındandır.