Basımı devletin denetiminde gerçekleştirilen değiş tokuş ve ödeme aracı olarak kullanılan, değer ölçüsü. Para toplumların yaşamında ilk kez mal para olarak ortaya çıktı, kasa ( değiş-tokuş) adı verilen bu yöntemin yol açtığı zorluklar bazı değerli maddele*rin (bazı değerli taşlar ve madenler, deri, kürk vb) takas karşılığında veril*mesine yol açtı. Zamanla malların ta*şınma, bölünme ve saklanma zorluğu yüzünden değerli madenler kullanıl*maya başlandı. Özellikle, altın, gümüş ve bakır madenlerin bölünebilirliğinin yanı sıra değer ölçüsü ve biriktirme işlevini de görmesi bu madenlerin yay*gın bir değiş tokuş aracı olarak kulla*nılmalarını sağladı.

İlk parayı İÖ 7. yüzyılda Lidyalılar buldular. Böylece para kullanımı baş*ladı. Aynı yüzyılda Yunanistan’da gü*müş para basılmaya başlandı. İÖ 269′ da Roma’da gümüş ve bakır paralar basıldı. Roma İmparatorluğu’nun son dönemlerinde altın ve gümüş arasında*ki değişim oranı kesinliğe kavuşturul*du, zamanla altın paralar büyük öde*melerde, dış ticarette; bakır ve bronz paralar ufaklık olarak küçük ödemeler*de, gümüş paralarsa iç piyasada kulla*nılmaya başlandı. Bir süre sonra altın üretiminin artmasıyla birlikte gümüşün istikrarsızlaşması altın paraların iç pi*yasada dolaşımına girmesine neden ol*du. Bu durum sonucunda birçok ülke*de gümüşe dayalı para sisteminden ve çifte metal sistemine ya da altın para sistemine geçildi.

Kâğıt paranın Avrupa’da kullanılmaya başlanması ortaçağın sonlarına rastlar. İlk kâğıt paralar, değerli madenleri ko*rumakta olan sarrafların bu madenlerin sahiplerine verdikleri güven ve mak*buzlarıdır. Bu makbuzları elinde bu*lunduran, makbuzun üzerinde belirti*len tutarda altın ve gümüş külçesi al*maktaydı. Zamanla bu makbuzlar para gibi geçerlik kazandı. Sarraflar, kendi*lerine bırakılan değerli madenlerin, özellikle de altının hepsinin birden çe*kilmediğini fark edince altın stokları*nın bir bölümünü kasa karşılığı olarak ellerinde tutmaya, kalanını ise faizle borç olarak vermeye başladılar. Altın para sistemine duyulan güvenin azal*ması ve uluslararası ticarette aracı ku*ruluşlara duyulan gereksinim banka sistemlerinin yaygınlaşmasına yol açtı. 19. yüzyılda özellikle de savaş dönem*lerinde de halkın elindeki banknotları altına çevirme isteminin artması Mer*kez Bankaları’nın bu istemi karşılaya*maz duruma gelmesine neden oldu ve geçici bir süre için banknotların altına çevrilebilirliği kaldırıldı. Bundan son*ra özellikle ekonominin canlılığını ko*ruduğu dönemlerde altın para sistemi*ne dönüşler olduysa da 1929 Büyük Dünya Bunalımı’nın yaşanmasından sonra altın para sistemi bir daha geri dönülmemek üzere bırakılarak kâğıt para sistemine geçildi.

Osmanlı Devleti’nde ilk para Orhan Gazi döneminde 1.5 gram ağırlığında gümüşten basıldı (1314). İlk altın para basımıysa Fatih dönemine rastlar. Para sözcüğü ilk kez IV. Murat döneminde kullanıldı, yine bu dönemde mangır yerine kuruş denilen paralar ortaya çık*tı. III. Ahmet döneminde ise mangırın yerini kuruş, akçenin yerini lira aldı. Osmanlılarda ilk kâğıt para Tanzimat döneminde kullanılmaya başlandı. 1840’da kaime-i naktiyeyi mutebere adıyla ilk kağıt para basıldı.

Cumhuriyet dönemine ilk madeni para 1924’te 10 ve 5 kuruşluk ile 100 para olarak çıkarıldı. Bir kuruş değerindeki ortası delikli madeni para 1947’de, 2.5 lira değerindeki ilk madeni para 1960′ da, 5 lira değerindeki ilk madeni para 1974’te basıldı. Bunu 10, 25, 50, 100, 500, 1000 liralık madeni paralar izledi. Günümüzde (1998) bu paraların tümü tedavülden kalkmıştır Günümüzde te*davülde olan kâğıt paralar şunlardır: 50.000, 100.000, 250.000, 500.000, 1.000.000, 5.000.000. Türkiye’de kağıt para basımı Merkez Bankası’nın made*ni para basımıyla Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nın yetkisindedir.