admin

Antik Yunan dan günümüze kalan ve etkilerini hala hissettiğimiz 12 armağan...




Dünyanın dil, siyaset, eğitim ve bilim dallarında attığı ilk adımların çoğundan onlar sorumlu. Bu yüzden ara sıra geriye doğru – çok çok geriye – mütevazı bir bakış atmak çok önemli. İşte antik Yunan dan günümüze kalan ve etkilerini hala hissettiğimiz 12 armağan:


<hr />


1. Geçerliliği onaylanmış ilk tarihçinin eviydi

“Tarihin babası” olarak bilinen Herodot, M.Ö. 484 yılında Halikarnas’ta doğmuş, tiran Lygdamis tarafından anavatanından sürülmüş ve vaktinin çoğunu seyahat edip insanların hikâyelerini toplayarak geçirmişti. Yalnızca antik Yunan hikayelerini derleyen ilk yazar olmakla kalmadı; aynı zamanda da bu hikayelerin gelecek nesillere kalması adına elinden geleni yapmıştır.


<hr />


2. Dünyaca ünlü matematikçilerin doğum yeridir

Thales teoremi gibi ilk matematik teoremleri, antik Yunanın yedi bilge kişisinin ilki olarak bilinen Miletli Thales’in çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır. Thales’ten sonra Sisamlı Pisagor, “öğrenilen şey” anlamına gelen matematik sözcüğünü türetmiştir. Birçok kişi, kendi adıyla anılan temel geometri teoremlerini rahatlıkla hatırlayabilir.

*


<hr />


3. Batı felsefesinin çıkış noktasıdır

Helenistik süreç boyunca, antik Yunanın önde gelen düşünürleri, evreni, mitoloji unsurları yerine akıl ve deneysel kanıtlarla açıklama girişiminde bulunmaya başlamışlardır. Sokrates’ten Platon ve Aristoteles’e, Yunanlar düşünce alanını, bilginin rolü, insan algısının kapasitesi ve insanın dünya üzerindeki varlığı konularına doğru genişletmişlerdir. Tüm bu elementler, bugünkü Batı düşüncesinin şekillenmesi üzerinde doğrudan etkili olmuşlardır.


<hr />


4. Kurucuları ilk demokrasi konseptini tasarlamışlardır

Demokrasi, M.Ö. 7. yy ’da Atina’da doğdu. Site devlet oligarşisi vatandaşları sömürdükçe ve ekonomik, politik ve toplumsal sorunlar yarattıkça, Atinalılar, Sparta’nın benimsediği başarılı, yarı-demokratik yönetim modelinden esinlendiler. Varlıklı azınlığa zarar vermeden mücadele içerisinde olan çoğunluğa destek çıkmaya çalışan yasaman Solon’dan yardım istediler. Her Atinalıya oy kullanma hakkı verildi ve meclisin memurları seçebilmesini, yasa geçirebilmesini ve hukuki işlerde söz sahibi olması sağlandı.


<hr />


5. Jüri mahkemesinin yapıldığı ilk yerdi

Atina, günümüzde hala yapılan jüri mahkemelerinin de anavatanıydı. Jüriler, bugünkülere kıyasla çok daha fazla kişi içeriyordu – mahkemelerin herhangi bir dava için 500 kişilik bir jüri toplaması gayet normal bir durumdu. Her dava çoğunluğun kararına göre sonuçlanıyordu.


<hr />


6. Mitoloji hem öğrenmemizi hem de eğlenmemizi sağladı

Söz konusu sihirli hikâyeler anlatmak olduğunda antik Yunanlar gerçek profesyonellerdi. Efsaneleri, insanlara tanrıları, kahramanları ve doğayı öğretmek için kullandılar. Aşil’den Poseidon’a, Herkül’den Atena’ya, bu hikayeler Yunan tarihinin en renkli kısımlarını oluşturdular.


<hr />


7. Tiyatronun kökenlerini öğretti

Antik Yunan tiyatrolarının ilk zamanları tanrı Dionysus’u onurlandırma adına yapılan bir festival olarak başladı. Nihayetinde başlı başına bir sanat halini aldı. Sahnede bilinen ilk şiir okumasını yaptıktan sonra, Thespis ilk Yunan aktör ve trajedi türünün kurucusu olarak tanındı. Daha sonraları, yine Yunanlar tarafından genellikle taklide dayalı komedi türü tanıtıldı.


<hr />


8. Olimpiyat oyunlarını yarattı

Nefes kesici şehir Olimpiya, dünyanın en büyük ve en eski spor organizasyonunun anavatanıdır. Yaklaşık 3000 yıl önce, Yunanlar tanrı Zeus’u onurlandırmak adına her dört yılda bir bu oyunlara ev sahipliği yapmaya başladı. Bu uygulama, İmparator Theodosius’un “Pagan kült” ritüellerini yasaklamasına dek 12 yüzyıl boyunca sürdürüldü. Atina’daki ilk modern Olimpiyat oyunları 1896 yılında yapıldı.


<hr />


9. Bizleri enfes bir mimari ile tanıştırdı

Partenon ve Erekhtheion gibi örnekler, antik Yunan’ın mimari bilgisini ve hala saygı gösterilen uygulama yöntemlerini inanılmaz bir şekilde yansıtır. Tapınaklar, gösterişli sütunları ve nefis figürleri ile yapının tüm bileşenlerinin birbirleri ile olan ilişkilerine dikkat edilerek yapılmışlardır. Bu yapılardaki hassasiyet ve beceri, dünya genelindeki modern dönüm noktalarında fark edilen mimari konseptleri ve tasarımları etkilemiştir.


<hr />


10. İnanılmaz heykel ve çömlek koleksiyonlarını dünyaya kazandırmıştır

Sahip oldukları mermer, kireç taşı ve bronz materyallerini kullanarak çeşitli tanrılarının ve kahramanlarının, aynı zamanda da önemli tarihi olayların ve kültürlerinin baskın unsurlarının görüntülerini yarattılar. Çömlekler daha çok günlük kullanım için yaratıldıysalar da birçok kavanoz, testi ve kaplar müzelerde sergilenmelerine yetecek kadar güzel, temalı resimlerle dekore edildiler.


<hr />


11. Gerçek huzurun açıklamasını yaptılar

Sakinlik ve ağırbaşlılık anlamına gelen ataraxia kelimesi ilk olarak Epikür’ün meşhur ilkeler listesinde kullanılmıştır. Epikür, içsel huzura kavuşmak adına haz hissini maksimuma çıkarmak için uğraşmak yerine gereksiz arzuları denklemden çıkarmaya çalışmamız gerektiğine inanmıştır. Sonsuz bir huzura ulaşmayı sağlayan şeyler, hayatın basit kısımlarıdır.


<hr />


12. “Mutluluk” için en kapsamlı ve en anlamlı olan kelimeyi sağladı##Aristoteles tarafından tanıtılan bir terim olan eudaimonia, antik Yunan etik sisteminin bir parçasıdır, kişinin kendisinden çok daha büyük bir şeyin parçası olmasını içeren gerçek mutluluğun basit bir ifadesidir. Bu felsefe, akıllıca kararların, bizleri yalnızca kendimize değil, içinde bulunduğumuz dünyaya fayda sağlayan bir iyilik haline dönüştürür. Zaman ilerledikçe mutluluk ve anlam bir ve aynı olur.## #<hr />