buse

Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti’nin imzaladığı Sevr Ant-laşmasına karşı çıkmış ve sert tepki göstermişti. İzleyen dönemde, Milli Mücadele’yi kararlı biçimde sürdürerek zaferle sonuçlandırmakla İtilaf Devletlerini masaya oturmak zorunda bırakmış oluyordu. Lozan Konferansı, 21 kasım 1922’de İsviçre’nin Lozan (Lausanne) şehrinde başladı. Türk heyetine İsmet Paşa’nm başkanlık ettiği konferans, İngiltere’nin Boğazlar rejimi ve Musul bölgesi konularındaki isteklerinde ısrarlı olması nedeniyle fazla bir ilerleme sağlanamadan kesintiye uğradı (4 şubat 1923).
Lozan görüşmelerini dikkatle izleyen Mustafa Kemal, 6 aralıkta basma verdiği demeçte, halkçılık ilkesine dayalı bir parti kurmak niyetinde olduğunu belirtti. Bir süre sonra Batı Anadolu gezisine çıktı. 17 ocakta İzmit’te İstanbul gazetecilerini kabul ederek açıklamalarda bulundu; Yeni «devletin halife ile alaka ve münasebeti» olmadığım, «halkın kendi haline terk edilmemesi» durumunda ilerleme sağlanamayacağım belirtti. Ardından Bursa üzerinden İzmir’e gitti. 29 ocak 1923’te burada, Uşakizade Muammer Bey’in kızı Latife Hamm’la (Uşaklıgil) evlendi. Mustafa Kemal’in bu evliliği yaklaşık 2,5 yıl sürdü ve 5 ağustos 1925’te boşanmayla sona erdi.
Mustafa Kemal, 17 şubatta İzmir’de ilk Türkiye İktisat Kongre- si’ni açtı. Konuşmasında, askeri ve siyasi zaferlerin, ekonomik zaferlerle taçlandırılmadıkça fazla önem taşımayacağım belirtti. 4 martta tamamlanan kongre sonunda, «Misakı İktisadi» başlığı altında 12 ilke kabul edildi.
1 nisan 1923’te TBMM’de yeni seçimlerin yapılması kararı alındı. Seçim hazırlıklarına girişen Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti’nin başkanı olarak 8 nisanda «Dokuz Umde» diye bilinen bir bildiri yayımladı. Parti programı niteliğindeki bu bildiri Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Ce- miyeti’ni Halk Fırkası’na (sonradan Cumhuriyet Halk Partisi [CHP]) dönüştürme sürecinin ilk adımıydı.
23 nisan 1923’te, 4 şubatta kesilmiş olanLozan görüşmeleri yeniden başladı. Görüşmeler uzlaşmayla sonuçlandı ve 24 temmuzda Lozan Antlaşması imzalandı. Sevr Antlaşması’nm yerini alan bu antlaşmayla Türkiye, uluslararası toplumda bağımsız ve egemen bir devlet olarak yer alıyordu. Lozan Antlaşması’yla Türkiye’nin Hatay dışında kalan bugünkü sınırları yaklaşık olarak çiziliyor ve Türkiye’nin kabotaj hakkı kabul ediliyordu.