Katip Çelebi Kimdir?

buse · 05-16-2015, 06:53 PM

KATİP ÇELEBİ

Katip Çelebi Mustafa, Osmanlı bilgini ve yazarı (İstanbul 1609-1657).

Hacı Halife, Hacı Kalfa da de*nir. Özel öğrenim gördü. Küçük yaşta Anadolu Muhasebesi Kalemi’ne me*mur girdi (1623); bu görevini ilerde yükseleceği halifelik unvanıyla (1648) ve orduyla birlikte Hicaz Seferi’ne ka*tılıp hacı oluşuyla anılır (1635). He*saplarını tutmakla yükümlü olduğu or*duyla birlikte çeşitli seferlere katıldı (Tercan, 1624, Bağdat, 1626; Bağdat, 1630; Halep, 1633; Hicaz, 1635; Re*van, 1635; Girit, 1645-1646, harita yapma göreviyle); 1648 sonrasında kendisini bütünüyle öğretim görevine ve bilimsel çalışmalara adadı, bazıları bugün bile ele geçmemiş olduğu halde varlıkları bilinen çeşitli konularda 27 eser yazdı.

Bazı kitaplarında çağın bi*lim dili sayılan Arapçayı kullandı. Ömrü boyunca kendini yetiştirme ça*basını sürdürdü. Böylece çağının önü*ne geçen bilimsel bir görüşle Kâfir di*ye anılarak uzaklaşılan batıya yakla*şım sağladı; Latince ve Fransızca öğ*rendiği, batı kaynaklarından yararlan*dığı da eklenir.

ESERLERİ

Başlıca eserleri:

İlk tarih kitabı olan Arapça yazdığı Fezleke (Fezleketi Akvalü’l-Ahyar fi İlmi’t-Tarih ve’l-Ahbar: Haberler Tarihinde Erdemliler Üzerine Fezleke) peygamberlerden başlayarak 1639’a kadar olan tarihsel olayları, tarih bilimi özerine gerekli açıklamamlar, bu konuyu sürdüren Türkçe Fezleke, 1591-1694 arasının Osmanlı tarihi olaylarını verir;
Şeyhü*lislam Abdürrahim Efendi’nin hoşnut*luğunu ve destekliğini sağlamasını ge*rektiren Takvimü’l-Tevarih (Tarihlerin Takvimi) Adem’den 1639’a kadar olan olayların tarihini içerir.
Eleştirel yargı*lan da açıklayan ve denizcilik tarihinin olay ve sorunlarını sergileyen eseri, Uhfetü’l-Kibar fi Esfari’l-Bihar (De*niz Seferleri Üzerine Büyüklere Arma*ğan, yaz. 1656).
Coğrafya alanındaki dikkate değer eseri Cihannüma (Dün*yayı Gösteren), yazılışına 1648’de baş*layan değerli bir kaynaktır.
Kâtip Çelebi’nin adım duyuran, en değerli eseri ise 15 bine yakın kitabı tanıtan Arap*ça bibliyografyasıdır: Keşfü’z-Zünun an Esamiil’l-Kütübi ve’l-Fünün (Kitap Adlarıyla Bilimlerin Konulan Üzerine Kuşkuyu Yok Edecek Eser) çeşitli Ba*tı dillerine de çevrildi.
Çağının tartış*ma konusu yaptığı bazı din, ahlak, top*lum ve töre sorunlarını konu edindiği kitabı: Mizanü’l-Hak fi İhtiyari’l- Ahakk: En Doğruyu Seçmek İçin Hak Terazisi.

CİHANNÜMA KİTABI HAKKINDA BİLGİ

Cihanrnüma, Doğu kaynaklarından, özellikle Mehmet Aşıkı’nın Menazırü’l-Avalim (Dünyaların Görüntüleri) adlı eserinden yararlandı. Daha sonra Batı kaynaklarına başvurdu ve Batlamyus sistemini uyarladı.

Giriş bölü*münde dünyanın altı kıtası, Amerika’nın keşfi gibi konularla ilgili bilgi verdi. Birinci bölümde denizler, ırmaklar ve adalardan söz etti. İkinci bölümde karaları anlattı. Kentleri alfabe sırasıy*la dizerek, Endülüs, Kuzey Afrika, Os*manlı İmparatorluğu topraklarından İs*tanbul, Edirne, Bursa, Rumeli, Bosna, Macaristan ile ilgili bilgiler verdi.

Ese*re bir dünya haritası, ırmakları, deniz*leri ve Osmanlı ülkesinin sancaklarını gösteren 100 kadar harita ekledi. Kâtip Çelebi eserini tamamlamadan 1654’te yeniden yazmaya başladı. Bu sefer Ba*tı kaynaklarına daha çok önem verdi. Eserin yeni biçiminde tasarımı değiş*tirdi. Ayrıntılı bir fiziksel coğrafya gi*rişinden sonra, keşif gezilerini anlatan genel bir bölüme yer verdi. İlk tasarımdakinin tersine, Doğu’dan başlaya*rak ülkeler coğrafyasını anlattı.

Kâtip Çelebi’nin ölümü nedeniyle Cihannüma tamamlanamamıştır.

05-16-2015, 06:53 PM	#1
buse Senior Member Üyelik tarihi: Apr 2015 Mesajlar: 14.126	Katip Çelebi Kimdir? KATİP ÇELEBİ Katip Çelebi Mustafa, Osmanlı bilgini ve yazarı (İstanbul 1609-1657). Hacı Halife, Hacı Kalfa da denir. Özel öğrenim gördü. Küçük yaşta Anadolu Muhasebesi Kalemi’ne memur girdi (1623); bu görevini ilerde yükseleceği halifelik unvanıyla (1648) ve orduyla birlikte Hicaz Seferi’ne katılıp hacı oluşuyla anılır (1635). Hesaplarını tutmakla yükümlü olduğu orduyla birlikte çeşitli seferlere katıldı (Tercan, 1624, Bağdat, 1626; Bağdat, 1630; Halep, 1633; Hicaz, 1635; Revan, 1635; Girit, 1645-1646, harita yapma göreviyle); 1648 sonrasında kendisini bütünüyle öğretim görevine ve bilimsel çalışmalara adadı, bazıları bugün bile ele geçmemiş olduğu halde varlıkları bilinen çeşitli konularda 27 eser yazdı. Bazı kitaplarında çağın bilim dili sayılan Arapçayı kullandı. Ömrü boyunca kendini yetiştirme çabasını sürdürdü. Böylece çağının önüne geçen bilimsel bir görüşle Kâfir diye anılarak uzaklaşılan batıya yaklaşım sağladı; Latince ve Fransızca öğrendiği, batı kaynaklarından yararlandığı da eklenir. ESERLERİ* Başlıca eserleri: İlk tarih kitabı olan Arapça yazdığı Fezleke (Fezleketi Akvalü’l-Ahyar fi İlmi’t-Tarih ve’l-Ahbar: Haberler Tarihinde Erdemliler Üzerine Fezleke) peygamberlerden başlayarak 1639’a kadar olan tarihsel olayları, tarih bilimi özerine gerekli açıklamamlar, bu konuyu sürdüren Türkçe Fezleke, 1591-1694 arasının Osmanlı tarihi olaylarını verir; Şeyhülislam Abdürrahim Efendi’nin hoşnutluğunu ve destekliğini sağlamasını gerektiren Takvimü’l-Tevarih (Tarihlerin Takvimi) Adem’den 1639’a kadar olan olayların tarihini içerir. Eleştirel yargılan da açıklayan ve denizcilik tarihinin olay ve sorunlarını sergileyen eseri, Uhfetü’l-Kibar fi Esfari’l-Bihar (Deniz Seferleri Üzerine Büyüklere Armağan, yaz. 1656). Coğrafya alanındaki dikkate değer eseri Cihannüma (Dünyayı Gösteren), yazılışına 1648’de başlayan değerli bir kaynaktır. Kâtip Çelebi’nin adım duyuran, en değerli eseri ise 15 bine yakın kitabı tanıtan Arapça bibliyografyasıdır: Keşfü’z-Zünun an Esamiil’l-Kütübi ve’l-Fünün (Kitap Adlarıyla Bilimlerin Konulan Üzerine Kuşkuyu Yok Edecek Eser) çeşitli Batı dillerine de çevrildi. Çağının tartışma konusu yaptığı bazı din, ahlak, toplum ve töre sorunlarını konu edindiği kitabı: Mizanü’l-Hak fi İhtiyari’l- Ahakk: En Doğruyu Seçmek İçin Hak Terazisi. CİHANNÜMA KİTABI HAKKINDA BİLGİ Cihanrnüma, Doğu kaynaklarından, özellikle Mehmet Aşıkı’nın Menazırü’l-Avalim (Dünyaların Görüntüleri) adlı eserinden yararlandı. Daha sonra Batı kaynaklarına başvurdu ve Batlamyus sistemini uyarladı. Giriş bölümünde dünyanın altı kıtası, Amerika’nın keşfi gibi konularla ilgili bilgi verdi. Birinci bölümde denizler, ırmaklar ve adalardan söz etti. İkinci bölümde karaları anlattı. Kentleri alfabe sırasıyla dizerek, Endülüs, Kuzey Afrika, Osmanlı İmparatorluğu topraklarından İstanbul, Edirne, Bursa, Rumeli, Bosna, Macaristan ile ilgili bilgiler verdi. Esere bir dünya haritası, ırmakları, denizleri ve Osmanlı ülkesinin sancaklarını gösteren 100 kadar harita ekledi. Kâtip Çelebi eserini tamamlamadan 1654’te yeniden yazmaya başladı. Bu sefer Batı kaynaklarına daha çok önem verdi. Eserin yeni biçiminde tasarımı değiştirdi. Ayrıntılı bir fiziksel coğrafya girişinden sonra, keşif gezilerini anlatan genel bir bölüme yer verdi. İlk tasarımdakinin tersine, Doğu’dan başlayarak ülkeler coğrafyasını anlattı. Kâtip Çelebi’nin ölümü nedeniyle Cihannüma tamamlanamamıştır.

Seçenekler	Arama
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder	Arama: Gelişmiş Arama Yap
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)