FAHRİ KORUTÜRK

(İstanbul 1903- 1987)

Asker, devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin 6. Cumhurbaşkanı

İlköğreniminden sonra 1916’da Bahriye Okulu’na girdi. 1921’de Har*biye sınıfına geçti, 1923’te teğmen rüt*besiyle Deniz Kuvvetleri’ne katıldı. Önce Yavuz Gemisi’nde görevlendiril*di. Hollanda’da denizaltıcılık kursuna katıldı. 1928’de I. İnönü vardiya su*baylığına atandı. 1930’da ilk yedi öğ*renci arasında girdiği Akademi’yi 1933’te bitirdi. Kıta stajı için Dumlupınar Denizaltı Gemisi birinci subaylığı*na verildi. 1934’te, Genelkurmay İstih*barat Şubesi’nde görevlendirildi. Bu görevdeyken kişisel bir nedenle Ata*türk’ün dikkatini çekerek kendisine Korutürk soyadı verildi.

11 Aralık 1935’te Roma Deniz Ataşeliği’ne atan*dı. 1936 Temmuzu’nda, Montrö Boğazlar Konferansı’nda Türk Heyeti’nin danışmanlığını yaptı. Aynı yıl sonunda Berlin Deniz Ataşesi oldu, iki yıl bu görevde kaldı. 1938-1941 arasında De*nizaltı Filo Komutanlığı Kurmay Baş*kanlığı, Dumlupınar Denizaltı Gemi Komutanlığı, Denizaltı Ataşeliği’ne gönderildi. 1943 Ağustosu’nda yurda dönüşünde II. Denizaltı Filotillo Komodorluğu’na atandı. Ağustos 1944’de ABD’den alman denizaltı gemilerinin eğitimi için yeniden Filotillo Komodorluğu’na alındı. 1948’de Donanma Komutanlığı Harekât Şube Müdürlü*ğü ve Deniz Okulu Kurslar Komutan*lığı Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulundu.

Donanma Komutanlığı Kurmay Baş*kanı iken 30 Ağustos 1950’de tuğami*ralliğe yükseltildi. Amiral rütbelerinde İstanbul Deniz Komutanlığı, Denizaltı ve Harp Filosu komutanlıkları, Deni*zaltı Eğitim Komutanlığı, Genelkur*may İstihbarat Başkanlığı, Donanma Komutanlığı ve Boğazlar Mühimmat Deniz Koruması Komutanlığı yaptı. 17 Eylül 1957’de Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na atandı, 30 Ağustos 1959′ da oramiral oldu.

27 Mayıs 1960 Devrimi’nde Milli Bir*lik Hükümeti tarafından Moskova Bü*yükelçisi olarak görevlendirildi. 27 Ağustos 1960’ta Dışişleri Bakanlığı kadrosuna nakil suretiyle emekliye ay*rıldı. Dört yıl Moskova’da hizmetten sonra Madrid Büyükelçiliği’ne atandı. Göreve başlamayarak merkezde kaldı.

1965 Temmuzu’nda merkezdeki göre*vinden de ayrıldı. 7 Haziran 1968’de Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafın*dan Cumhuriyet Senatosu üyeliğine getirildi. 1971’de kontenjan grubunun başkanı oldu. 6 Nisan 1973’te TBMM tarafından Türkiye Cumhuriyeti’nin al*tıncı cumhurbaşkanı seçildi.

Cumhur*başkanlığı döneminde sekiz hükümet kuruldu, bunlardan ikisi TBMM’den güvenoyu alamadı. Sekiz başbakan, 229 bakan atadı. TBMM’nin onayladı*ğı 598 yasadan 11’ini bir daha görüşül*mek üzere geri gönderdi. 587’si yayın*lanarak yürürlüğe girdi. Beş yasa için Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açtı ve bunlar da iptal edildi. Hastalık ve başka nedenlerle 22 vatandaş hak*kında özel af çıkardı. 18 kişiyi konten*jandan senatör atadı. Yurtdışına 109 büyükelçi gönderdi. Moritanya, Bulga*ristan, Romanya, Yugoslavya cumhur*başkanları, İngiltere kraliçesi ve İran şahını konuk etti. Çağrı üzerine Pakis*tan, İran, Irak, Finlandiya’ya gitti. Nor*mal süreyi doldurarak 6 Nisan 1980’de cumhurbaşkanlığından ayrıldı, tabii senatör oldu. 12 Eylül 1980’e kadar bu görevini sürdürdü.