Osmanlı İm*paratorluğu ile İtilaf Devletleri arasın*da imzalanan barış antlaşması (10 Ağustos 1920).

30 Ekim 1918’de Os*manlı Devleti ile İtilaf Devletleri ara*sında Mondros Mütarekesi imzalandı. Bu anlaşmadaki bazı maddelere daya*narak Osmanlı Devleti’nin toprakları işgal edilmeye başlandı. 15 Mayıs 1919’da İzmir’e Yunanlılar çıktılar. Mustafa Kemal Paşa Anadolu’ya geçti ve İstanbul Hükümeti’nden bağımsız bir hükümet kurarak ulusal kurtuluş hareketini başlattı.

Barış antlaşmasının imzalanması için Paris’in banliyösü olan Sevr’de (Sevres) bir barış konfe*ransı toplanmasını isteyen İtilaf Dev*letleri, Ankara’daki yeni hükümeti göz ardı ederek yalnızca İstanbul Hükü*meti’nden delegelerini göndermesini istediler. Bunun üzerine Osmanlı Devleti’ni temsilen eski sadrazamlardan Tevfik Paşa başkanlığında, Dahiliye Nazırı Reşit Bey, Maarif Nazırı Fah*rettin Bey ve Nafia Nazırı Cemil Paşa’dan oluşan bir heyet Sevr’e gönde*rildi. İstanbul Hükümeti’nin konferan*sa çağrılmasından sekiz gün sonra Mustafa Kemal, bu açıklamayla Türki*ye Büyük Millet Meclisi’nin kuruldu*ğunu tüm dünyadaki ülke başkentleri*ne duyurdu. Bu duyuruya karşın An*kara Hükümeti konferansa çağrılmadı. Bu duyuru İstanbul Hükümeti’nin artık Türk ulusunu temsile yetkili olmadığı ve bu nedenle imzalayacağı barış ant*laşmasının hiçbir biçimde Türk ulusu*nu bağlayamayacağının vurgulaması açısından büyük bir önem taşıyordu.

Paris’e gelen Osmanlı delegelerine ba*rış koşulları 11 Mayıs 1920’de bildiril*di. Tevfik Paşa koşulları çok ağır olan bu antlaşmayı, “Türk Milleti bağımsız bir devlettir” diyerek imzalamadı ve görüşmeleri yarıda keserek geriye döndü. İtilaf Devletleri ise Osmanlı Devleti’ni antlaşmayı imzalamaya zor*lamak için, Yunanlıların Anadolu’daki ilerleyişini hızlandırdılar. Balıkesir, Bursa ve Uşak’ın Yunanlılar tarafından işgal edilmesi Osmanlı Devleti’ni yeni*den görüşme masasına oturtmak zo*runda bıraktı. Damat Ferit Paşa, Sevr’e giden heyetin başkanlığına getirildi. Osmanlı koşulları görüşme konusu edilmeyince delegeler kurulu İstan*bul’a döndü (14 Temmuz).

Vahidettin barış antlaşmasının bir an önce imza*lanmasını sağlamak için tüm devlet ileri gelenlerinin katıldığı bir saltanat konseyi topladı. Konsey bir çekimser oyla anlaşma koşullarının kabul edil*mesini kararlaştırdı ve Fransa’ya Ayan üyesi Hamdi Paşa başkanlığında Rıza Tevfik ve Bern elçisi Reşat Halis Bey’den oluşan bir kurul gönderildi. Sevr Antlaşması 12 bölüm ve 433 maddeyi içerir.

Özetle,

Sevr Antlaşması, Türkiye’ye Anadolu’ nun ortasında küçük bir toprak parça*sından başka bir şey bırakılmazken, askeri gücü tümüyle yok edilen devle*tin ekonomik varlığı da İtilaf Devletle*ri’nin denetimine kalmış oldu. İtilaf Devletleri’nin Osmanlı Devleti’ni par*çalama amacına uygun olarak hazırla*nan bu antlaşma, Anadolu’da Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde başlatı*lan ulusal kurtuluş savaşının başarıya ulaştırılmasıyla uygulamaya konula*madı.