Refet Bele

Asker, siyaset adamı (İs*tanbul 1881-1963).

1899’da Harbiye’yi bitirdi, ordu ve jandarma kade*melerinde görev yaptı. 1912’de Harp Akademisi’ni bitirerek kurmay subay oldu.

Birinci Dünya Savaşı’nda 2. Gazze Savaşı’ndaki başarılarıyla tanındı. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Samsun’a çıkan heyet ara*sında yer aldı. Sivas Kongresi’nde (4 Eylül 1919) Amerikan mandasını sa*vundu. İlk TBMM’ye İzmir mebusu olarak girdi (1920). Birinci ve İkinci icra Vekilleri Heyeti’nde 16 Ağustos 1920-21 – Nisan 1921 arası Dahiliye Vekili olarak görev yaptı. Konya’da Ankara Hükümeti’ne karşı girişilen Bozkır ayaklanmalarının bastırılma*sında etkili rol oynadı (1920).

Aynı yıl Batı Cephesi ikiye ayrılınca Güney Cephesi Komutanlığı’na getirildi. Dü*zenli ordu birliklerinin kurulmasında gösterildiği başarı nedeniyle mirlivalı*ğa (tuğgeneral) yükseldi. 21 Nisan 1921’de Dahiliye Vekilliği’nden ayrıl*dıktan sonra İsmet Paşa’nın yerine Ge*nelkurmay Başkanlığı’na gelme yolun*daki başvurusunu Mustafa Kemal Pa*şa kabul etmedi. Bir süre Kastamo*nu’ya giderek dinlendi. 30 Haziran-10 Ekim 1921 arasında yeniden Dahiliye Vekili, 8 Ağustos 1921 -10 Ocak 1922 arasında Milli Müdafaa Vekili olarak görev yaptı. 11 Ekim 1922’de imzala*nan Mudanya Mütarekesi uyarınca TBMM adına Trakya’yı Yunanlılardan teslim almakla görevlendirildi. 6 Ekim 1922’de kurtulan İstanbul’a 19 Ekim 1929’da törenle girdi. Kasım 1922’de Ankara Hükümeti’nin İstanbul temsil*cisi oldu. Bir yıl kadar Doğu Trakya Komutanlığı yaptı.

1923′ te 2. dönem seçimlerinde İstanbul’dan milletvekili seçildi. 1924’te CHP’nin Meclis üze*rindeki baskılarına karşı çıkan Dörtler Hareketi’nin (Hüseyin Rauf Orbay, Dr. Adnan Adıvar ve İsmail Canbulat) içinde yer aldı. Cumhuriyet tarihinin ilk muhalefet partisi olan ve 17 Kasım 1924’te kurulan Terakkiperver Cum*huriyet Fırkası saflarına katıldı. Parti*nin, dini siyaset alet ettiği ve Şeyh Sa*it Ayaklanması ile ilişkili olduğu ge*rekçesiyle 3 Mayıs 1925’te kapatılma*sından sonra Kasım 1926’da milletve*killiğinden çekildi. 16 Haziran 1926′ da Atatürk’e karşı düzenlenen İzmir suikasti ile ilgili görülerek İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı ve aklandı. Bu tarihten sonra 1946’da DP kurulun*caya kadar etkin siyasal yaşamdan çe*kildi. Aynı yıl DP’den İstanbul millet*vekili seçilerek yeniden Meclis’e girdi. Haziran 1950’de Beyrut’taki Mülteci Komisyonu’nda Türk delegesi olarak görev yaptı. Bu görevi 1961’e kadar sürdürdü.