05-18-2015, 10:30 PM
|
#1 |
Senior Member
Üyelik tarihi: Apr 2015
Mesajlar: 14.126
| Mondros Ateşkes Antlaşması Hakkında Bilgi MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI – MONDROS MÜTAREKESİ Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmpa*ratorluğu ile İtilaf devletleri (Fransa, İngiltere, İtalya) arasında yapılan silah bırakma antlaşması (30 Ekim 1918). Savaş sonuna doğru İttihat ve Terakki Hükümeti, Talat Paşa’nın istifası üzeri*ne görevden çekildi. Yeni hükümeti kuran Ahmet İzzet Paşa, Büyükada’da tutsak bulunan General Towsend’in aracılık yapmasını sağlayarak onu, Ça*nakkale Boğazı önünde bulunan İngiltere’nin Akdeniz Filosu komutanı Ami*ral Calthorpe’in yanma gönderdi (18 Ekim 1918). Amiral Calthorpe bir süre sonra, İngiltere ve müttefikleri adına ateşkesin görüşülmesine hazır olduğu*nu bildirince. Osmanlı Hükümeti, se*kiz maddelik bir yönerge hazırlayarak Rauf Bey (Orbay) başkanlığındaki bir kurulu ateşkesi imzalamak üzere gö*revlendirdi. Görüşmeler 27 Ekim 1918’de Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda demirli bulunan Agamemnon savaş gemisinde başladı. İtilaf devlet*leri adına görüşmelere başkanlık eden amiral Calthorpe, çok ağır koşullar içe*ren bir antlaşma önerisiyle geldi. Osmanlı delegeleri bu koşulları yumuşat*maya çalıştılar. Ancak 30 Ekim 1918’de amiral Calthorpe, bir ültima*tom vererek antlaşmanın hemen imza*lanmasını, imzalanmazsa görüşmelerin kesileceğini bildirmesi üzerine, Os*manlı delegeleri Mondros Mütarekesi’ni imzalamak zorunda kaldılar (30 Ekim 1918). 25 maddeden oluşan ateşkesin önemli maddeleri şöyledir: - Çanakkale ve İstanbul boğazlan itilaf devletlerine açık tutulacak ve Karadeniz’e geçiş sağlanacak, geçiş güvenliği*ni İtilaf devletleri sağlayacak. Çanak*kale ve İstanbul boğazlarının kıyıların*da bulunan kaleler İtilaf devletlerince işgal edilecek.
- Osmanlı sularındaki tüm mayın tarla*larının, torpido kovanlarının kaldırıl*ması için yardım edilecek.
- Karadeniz’deki mayınlara ilişkin tüm bilgiler verilecek.
- İtilaf devletleri uyruğu olan savaş tutsaklarıyla, göz altındaki ya da tutsak Ermenilerin tümü hiçbir koşul öne sü*rülmeden İtilaf devletlerine teslim edilecek.
- Sınırların denetlenmesi ve iç düzenin korunması için gerekli olan birliklerin dışındaki Osmanlı Ordusu hemen ter*his edilecek.
- Osmanlı kara sularında ya da Os*manlıların işgali altındaki sularda bu*lunan tüm savaş gemileri teslim edile*cek, kolluk ve benzeri amaçlar için ge*rekli görülebilecek bazı küçük gemile*rin dışında, İtilaf devletleri tarafından belirlenecek ve Osmanlı limanlarında göz altında tutulacak.
- İtilaf devletleri herhangi bir stratejik noktayı işgal etme hakkına sahip ola*cak.
- Ateşkesin yapıldığı anda Osmanlı iş*gali altında bulunan tüm liman ve de*mirleme yerleri İtilaf devletleri gemilerince kullanılacak.
- İtilaf devletleri her türlü gemi onarı*mı için Osmanlı liman ve tersanelerin*den yararlanacak.
- Toros tünelleri İtilaf devletleri tara*fından işgal edilecek.
- Kafkasya ve Kuzeybatı İran’da bulu*nan Osmanlı birlikleri savaş öncesin*deki sınırlarına çekilecek.
- Tüm telsiz telgraf ve kablo istasyon*ları İtilaf devletleri tarafından denetle*necek.
- Denizciliğe, askerliğe ve ticarete ilişkin her türlü gereç yok edilemeye*cek.
- İlke gereksinmesi karşılandıktan sonra Osmanlı topraklarında çıkan kö*mür, akaryakıt ve deniz gereçlerinin fazlası İtilaf devletlerince satın alına*cak, bunların hiçbiri dış ülkelere satı*lamayacak.
- Osmanlı denetimi altında bulunan tüm demiryolları İtilaf devletleri tara*fından denetlenecek.
- Osmanlı garnizonları en yakın İtilaf komutanına teslim olacak.
- Trablus ve Bingazi’deki tüm Osman*lı subayları en yakın İtalyan garnizo*nuna teslim olacaklar.
- Denizci, asker ve sivil tüm Alman ve Avusturyalılar bir ay içinde Osmanlı ülkesinden çıkacak.
- Terhis Osmanlı kuvvetlerine ait teç*hizat, silah, cephane ve araç gereçlerin kullanılma biçimiyle ilgili verilecek yönergeye uyulacak.
- Osmanlı savaş tutsaklarıyla askerlik çağı dışında olan sivil tutsakların ser*best bırakılması konusu göz önünde bulundurulacak.
- Osmanlı Devleti merkezi devletlerle tüm ilişkilerini kesecek.
- Altı Ermeni kentinde karışıklık çı*karsa İtilaf devletleri bu kentlerin her*hangi bir bölümünü işgal etme hakkını ellerinde tutacaklar.
- İtilaf devletleriyle Osmanlı Devleti arasındaki çarpışmalar 31 Ekim 1918 Perşembe gönünü yerel saatle öğleden sonra kesilecek.
Mondros Mütarekesi’nin öngördüğü maddeler, Osmanlı Devleti’nin bağım*sız ve egemen bir devlet olarak varlı*ğına son veriyordu. Nitekim ateşkesten sonra İtilaf devletleri Osmanlı toprak*larını işgal etmeye başladılar. Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlattı,
|
| |