Çerkez Ethem

Kurtuluş Savaşı’nda Kuvay-ı Seyyare komutanı (Bursa/ Karacabey 1880-Ürdün/Amman 1949).

19 yaşında evden kaçarak İstanbul’a geldi. Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi’ne girdi. Balkan Savaşı’nda Bulgar cephesinde bulundu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Teşkilat-ı Mahsusa’nın İran-Afganistan üzerin*den Orta Asya’ya ulaşmak için düzenlediği eyleme Rauf Orbay’ın yanında katıldı. 1918’de yine Teşkilat-ı Mahsu*sa kadrosu içerisinde Irak harekâtına katıldı. Burada yaralanarak Anadolu’ya döndü. Kurtuluş Savaşı’nın başla*masından sonra öteki kardeşleriyle birlikte Yunanlılara karşı Salihli Cephesi’nde başarılı oldu.

Kuvay-ı Milliye’ye karşı çıkan Ahmet Anzavur’un yenilmesinde, Bolu, Düzce ve Yozgat ayaklanmalarının bastırılmasında bü*yük rol oynadı. Bu başarılarından dolayı kendisine “Kuvayı Tedibiye” ve “Kuvayı Seyyare” komutanlığı verildi. Bu sırada Batı Cephesi Komutanı İs*met (İnönü) Paşa ile arasında savaş yönetimi konusunda anlaşmazlık çıktı. Bu çekişmeden sonra ordu komutanla*rının, TBMM Başkanlığı’nın buyrukla*rını dinlememeye başladı, bağımsız davranışlar içerisine girdi. Bu arada kardeşleriyle birlikte Halk İştirakiyun Fırkası adlı yasal sol bir partiyle bir*likte çalışan ve Mustafa Kemal’e karşı olan “Yeşil Ordu” grubuna katıldı. Ye*niden ulusal harekete kazanılması için harcanan çabalara olumlu yanıt verme*yince üzerine kuvvet gönderildi. İzzet*tin Çalışlar komutasındaki düzenli or*du birlikleriyle Kütahya yakınlarında girdiği çatışmada yenilip geri çekildi (29 Aralık 1920). Bir süre sonra da Yunanlılara sığındı (2 Şubat 1921). Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşma*sından sonra Atina’ya gitti. Ağabeyleri Reşit ve Mehmet Tevfik beylerle bir*likte 150′ likler listesinde yer aldı. Bir ara Almanya’ya gitti, sonra Suriye’ye geçti. Anıları 1962’de basıldı: “Çerkez Ethem’in Hatıraları”.