05-19-2015, 07:40 PM | #1 |
Senior Member Üyelik tarihi: Apr 2015
Mesajlar: 14.126
| Türkiye’deki Anayasalar Hakkında Kısa Bilgi TÜRKİYE’DEKİ ANAYASALAR Türkiye’de ilk anayasa 1876’da yürürlüğe girdi. O tarihten Osmanlı İmparatorluğu’nun sona erişine kadar Kanun-i Esasi adıyla anılan anayasa Kurtuluş Savaşı’nda ve sonrasında Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (1921 ve 1924), 1960’tan sonra da anayasa adını aldı. 1876 Anayasası padişah yönetimini ve “din devle*ti” yapısını pekiştiren kuralları içeriyordu. Bu anayasada padişahın yetkileri kısıtlanmamış, yurttaşlara düşünce, toplantı ve dernek kur*ma özgürlüğü getirilmemiş, bireylere doku*nulmazlık hakları tanınmamıştı. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra, 1909’da bu anayasa değiştirilerek padişahın yetkileri azaltıldı. Hükümet artık padişaha değil, mec*lise karşı sorumluydu. Kişisel hak ve özgür*lükler tanınmış, basın üzerindeki sansür kal*dırılmıştı. Ama 1909 Anayasası da uzun ömürlü olamadı. Çünkü iktidardaki İttihat ve Terakki Partisi 1913’ten sonra anayasa mad*delerini çiğnemeye başlamıştı. 1921 Anayasası Kurtuluş Savaşı sırasında, 20 Ocak 1921’de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ege*menliğin kayıtsız şartsız milletin olduğunu belirtiyor, bütün yasama yetkisini mecliste topluyordu. Bu anayasa ulusal birliğin sağlan*masında önemli bir rol oynadı. 1924 Anayasası Kurtuluş Savaşı gibi olağanüstü koşullarda hazırlanan 1921 Anayasası önceki anayasalardan çok daha kısaydı ve yeni devletin örgütlenmesi için daha kapsamlı bir anayasa gerekiyordu. 20 Nisan 1924’te bu amaçla hazırlanan yeni anayasaya göre, yasama ve yürütme yetkileri Türkiye Büyük Millet Meclisi’nindi. Meclis yasama yetkisini kendisi, yürütme yetkisini de cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu eliyle kullanırdı. Cumhurbaşkanının onayıyla göreve başlayan bakanlar kurulu meclise karşı so*rumluydu. Meclis bakanlar kurulunu denetle*yip görevden alabilirdi. Yargı yetkisi ise ulus adına bağımsız mahkemelere tanınmıştı. 1961 Anayasası Halkoylamasıyla yürürlüğe giren 1961 Ana*yasasında Türkiye Cumhuriyeti insan hakla*rına dayalı, milli, demokratik ve laik bir sosyal hukuk devleti olarak tanımlandı. Ege*menliğin ulusa ait olduğu ve ancak yetkili organlarca kullanılabileceği ilkesi benimsen*di. Bu anayasa iki meclisli ve parlamenter bir rejim getirdi: Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu. Millet Meclisi’ne Cumhuriyet Senatosu’ndan daha fazla yetki tanınıyordu. Yargı organlarının bağımsızlığı, kişi hak ve özgürlükleri ile sosyal hakların güvence altına alınması ve Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yüksek Hakimler Kurulu gibi kurumların oluşturulması 1961 Anayasası’nın getirdiği temel yeniliklerdi. 1982 Anayasası 12 Eylül 1980’deki askeri müdahaleden sonra Milli Güvenlik Konseyi ile Danışma Meclisi’nin (Kurucu Meclis) hazırladığı yeni anayasa taslağı 7 Kasım 1982’de yapılan halkoylamasıyla kabul edilerek yürürlüğe gir*di. 1982 Anayasası, bazı hak ve özgürlüklere önemli sınırlamalar getirmiş, Anayasa Mah*kemesinin ve Danıştay’ın denetim yetkilerini azaltmıştır. |
Bookmarks |
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | Arama |
Stil | |
| |