Sultanhanı


SULTAN HANI

Sultan han, Anadolu’da, Anadolu Sel*çukluları dönemine ait iki önemli kervan*saray: Konya-Aksaray yolu üzerinde, Sultanhanı bucağındaki Sultan han, büyük*lüğü (yaklaş. 5 000 m2’lik bir alanı kaplar), gelişmiş mimarisi ve üslubuyla Selçuklu kervansaraylarının en görkemli örneklerin*dendir.
Dıştan kulelerle desteklenmiş sağ*lam duvarlarıyla bir kaleyi andıran yapı ya*zıtlarına göre Alaettin Keykubat I döne*minde inşa edilmiş (1229), Gıyasettin Key*hüsrev III döneminde Sera cettin Ahmet bin el-Hasan tarafından onartılmıştır (1278). Taçkapı nişinin yanlarındaki altı köşeli ma*dalyonların içinde mimarı Muhammet bin Havlan el-Dımışki’nin adı vardır. Art arda yerleştirilmiş yazlık ve kışlık bölümlerinden oluşan yapının dıştan uzunluğu 110-115 m kadardır Yazlık bölümün 50 m genişliğin*deki ön cephesi, öne taşan mermer taç- kapısı ve köşe kuleleriyle anıtsal görünüm*lüdür. Sivri kemerli, mukarnas dolgulu taç*kapı nişinin yan duvarlarında, mukarnas*lı, köşeleri burmalı sütunçeli mihrabiyeler vardır. Uzun bir dehlizle ulaşılan avlunun çevresine araba ve hayvanlar için yapıl*mış, sivri kemerli, tonozlu bölmeler, yolcu odaları, hamam ve ambarlar yerleştiril*miştir. Avlunun ortasındaki, dört kemer üzerinde yükselen, kubbeli köşk mescit günümüzde çok yıkıktır. B’daki zengin süslemeli taçkapıdan beş sahınlı (orta şa*hın daha yüksek ve geniştir), tonoz örtü*lü kışlık bölüme geçilir. Bu bölümde tonoz örtü 32 ayağı bağlayan sivri kemerlere oturmuştur, orta sahran merkezinde mu*karnaslı tonoz bingilerin taşıdığı aydınlık kubbesi vardır.
Kayseri-Sivas yolu üze*rinde, Kayseri’ye 50 km uzaklıktaki Sultan han yazıtına göre Alaettin Keykubat I dö*neminde yaptırılmıştır (1232-1236). 3 900 m2’lik bir alanı kaplayan yapı, öteki Sul*tan han ile büyük benzerlikler gösterir (ku*lelerle güçlendirilmiş masif duvarların meydana getirdiği kalemsi görünüş, art arda düzenlenmiş yazlık ve kışlık bölüm*ler, yazlık bölümde avlu ortasında yer alan zengin süslemeli köşk, mescit vb.). Mukarnaslı bir niş biçimindeki taç kapının, zen*gin geometrik süslemeleri ve iki yanda yükselen yuvarlak yivli kuleleriyle görkemli bir görünüşü vardır. Beş sahınlı kışlık bö*lümü, 24 ayağı bağlayan sivri kemerlere oturan tonoz örtüsü, çok yüksek ve geniş orta sahra, küresel bingilerin taşıdığı mer*kezi kubbesi ile gösterişli bir yapıdır.