buse

Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924) İle İlgili Bilgi
Halifelik makamı İslamiyette önemli bir kavram olup devlet başkanı ve dini önder manasında kullanılagelmiştir. Halife bir önderin veya hükümdarın yerine geçen manasına gelir. Öncelikle Hz. Peygamber Efendimizin vefatından sonra onun yerine seçilerek gelen 4 büyüğümüz için kullanılmıştır bu kavram. Onların vefatlarından sonra ise Emevilerle dönemi başlamasıyla halifelik artık bir saltanata dönüşmüştür. İlerleyen yıllarda halifelik Abbasilere geçmiştir. Ve Yavuz Sultan Selim han tarafından yapılan Mısır seferi nihayetinde Mısırın başkenti’de oturan son Abbasi halifesinin yetkilerini Yavuz’a devretmesiyle birlikte artık halifelik de Osmanlı hükümdarlarına geçmiştir. Osmanlı hükümdarları ara ara halifelik yetkilerini si*yasi alanlarda kullanmışlardır. Ancak 20. Asır başlarına geldiğimizde Osmanlı halifelerinin tesiri iyice azalmıştır. I. Dünya Savaşını yaşadığınız esnada İngilizlerin kışkırtmasıyla Arapların Osmanlıya başkaldırmaları bunun en açık kanıtıdır.
Ankara hükümeti, 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldırmış ve devlet işlerine karışmayacağını düşünerek halifelik makamına dokunmamıştı. Osmanlı ailesinden olan Abdülmecit Efendi halife seçilmişti. Ancak bir müddet sonra Halifeliğin devam etmesinin mahzurları ortaya çıktı ve bu müessesenin da kaldırılması kaçınılmaz hale geldi.

Halifeliğin Kaldırılmasının Temel Nedenleri Nelerdir

Halifeliğin Kaldırılmasının Başlıca Nedenleri Şunlardır:

1. Politik bir makam olarak görülen halifeliğin, ülkede yeni kurulmuş politik bir makam olan devlet başkanlığı ile birlikte var ol*masının laik devlet anlayışına uygun olmayıp ters olması Ül*kede iki başlılığa yol açması ihtimali
2. Halifeliğin Cumhuriyetin ilkelerinden olan milliyetçilik, ulusal egemenlik ve laik devlet anlayışına ters olması
3. Eski rejim yanlıları ile Mustafa Kemal’e ve yapılmakta olan inkı*lâplara karşı olan kişilerin halifeyi bir sığınak olarak görmeleri.
4. Halife Abdülmecit Efendi’nin de gün geçtikte dini bir kişilik olmaktan başka bir devlet baş*kanı gibi hareket etmeye başlaması. Bu duru*mun yeni kurulmuş olan cumhuriyet rejimininin geleçeğini tehlikeye düşürmesi
5. Bir takım milletvekillerinin halifeyi meclisin üzerinde görmeye başlaması

Bütün bu nedenlerden dolayı 3 Mart 1924′te hali*felik makamı kaldırıldı. Tüm Osmanlı ailesinin de ülke dışına çıkarılması kararlaştırıldı.
Halifeliğin Kaldırılmasının Önemli Sonuçları

Halifeliğin kaldırılmasıyla;
■ Daha önceki rejime (saltanata) dönüş yolları tıkandı.
■ Devlet yapısının laiklikleşmesi yolunda en ehemmiyetli adım atıldı.
■ İnkılapların önündeki engeller ortadan kalktı ve inkılaplar hızlandı.
■ İnkılaplara karşı olanların en ehemmiyetli destekleri ortadan kalktı.