buse

İzmir’in işgali Süreci

Mondros mütarekesi imza adınca İtilaf Devletleri önceden yaptıkları anlaşmalara göre Anadolu’yu işgale başladılar. Adana ve dolayları Fransızlar; İzmir Eskişehir Samsun Merzifon ve Bartın ile güneyde Musul Urfa Maraş Gaziantep İngilizler tarafından işgal edildi. İtalyanlarda Antal ya Konya ve Söke etrafına yerleştiler.

Birinci Dünya Savaşının sonlarına doğru (1917) ve Yunanlılar da İtilaf Devletlerinin tarafına geçmiş
ve onlarla beraber savaşmışlardı. Türkler yenilmiş vaziyete düşüp de toprakları hisse edilmeğe başlanınca Yunanlılar savaştaki hizmetlerine karşılık İzmir ve civarını istediler. Yunanlıların ve İtilaf Devletlerinin Türk topraklarını işgali Vilson (Wilson)un: “Bir Toprak üzerinde yaşayan insanlar kendi düşünce ve isteğine göre bir idare şekli kabul edecektir” prensibine uymuyordu. İtilaf Devletleri Yunan Başbakanı Venizelos’a verdikleri sözü yerine getirmek için İzmir’in işgalini haklı gösterecek sebepler aramağa çalıştılar.
Venizelos Aydın Hıristiyanlarının tehlikede olduklarını Türkler tarafından yok edileceklerini ileri sürerek yardım istedi. O sırada diğer devletler silahlı güçlerini terhis etmişlerdi. Paris’te kurulan “Meclisi Ali” kendileri hesabına Yunan silahlı gücünün bu işi çözmesini düşündü ve İzmir’in işgaline karar verdi.
14 Mayıs 1919’da İngiliz Fransız Amerikan ve Yunan donanmaları İzmir limanına girdiler.
İngiliz Amirali Galdrop 17’nci Kolordu komutanlığına verdiği notada “Ateşkesin 7’nci Maddesine göre İzmir istihkamları ile civarındaki arazinin Yunanlılar tarafından işgal edileceğini ve direnç olunmaması”nı bildiriyordu.
Bu nota üzerine telaşa düşen Kolordu Komutanı Ali Nadir Paşa İstanbul Hükümetine durumu bildirerek fikirlerini sordu. Osmanlı Harbiye Nazırı verdiği yanıtta: “Amiral Galdrop’un bu önerisi ateşkes koşulları icabı olduğundan muvafakat edilmesi tabii olduğu”nu bildiriyordu.
Yunan işgaline karşı ilk hareket İzmir Türk Ocağı’nda toplanan gençlik kitlesinde görüldü. İşgalden
bir gece önce cephanelik yağma edilerek halk karşı koymağa hazırlandı. izmir kan dökmeden Yunanlılara teslim edilmeyecekti.
15 Mayıs sabahı Yunan kuvvetleri izmir rıhtımına çıktılar. Rumların çılgın sevinç ve alkışlarıyla karşılandılar. Efzun taburları İzmir kışlalarına yaklaşırken bu manzara karşısında heyecanını daha
fazla zapt edemeyen bir Türk gencinin attığı mermi Yunanlıları harekete geçirdi. O Dakikadan itibaren İzmir halkı kan dökerek direnme hareketine başlamış oldu. Karşı konulmaması buyruğunu alan Türk subay ve erleri kışlalarında vicdansızca şehit edildiler. Daha sonra Hükümet Konağı ve diğer resmi daireleri basarak buralardaki memur subay ve erleri türlü işkencelerle gemilere götürüp günlerce aç bıraktılar. Bunlardan bir bölümünü da dipçik vuruşları altında zorla “Yaşasın Venizelos” diye bağırmağa zorladılar. Boyun eğmeyenler hemen şehit edildiler. 17’nci Kolordu Askerlik İşleri Reisi Erkanıharp Miralayı Süleyman Fethi Bey başından çıkarılmak istenen kalpağını eliyle tutarak: “Bağırmam” diye konuştu ve derhal şehit edildi.
Yunanlılar çarşıya girip dükkanları da yağma ettiler. İzmir’in işgali ve bu işgal sırasında olan kanlı olaylar İstanbul ve Anadolu halkı tarafından duyulduğu vakit yer yer mitingler yapıldı. İzmir kırımı ulusu susturup sindiremedi. Bu olayın doğurduğu acıyı ruhunun ta derinliklerinden duyan Türk ulusu kurtuluşu silaha sarılmakta buldu. Yer yer hazırlanarak ilk ulusal savunma örgütünü kurdu
İzmir’in Kurtuluşu Hakkında Bilgi

İzmir’in Kurtuluşu, Kurtuluş Savaşı’nın sonlarında Türk silahlı gücünün, Yunan işgali altındaki İzmir’e girmesini belirten tarih terimidir.
Türk silahlı gücü tarafından 26 Ağustos 1922’de başlatılan Büyük Taarruz neticeninde Yunan silahlı gücü dağıtıldı ve 2 Eylül’de Uşak’a girildi.Dumlupınar Alan Muharebesi’nde kendisinin de haberdar olmadan Yunanistan Küçük Asya Silahlı gücü’nun başkomutanlığına getirilmiş General Nikolaos Trikupis esir edildi.
Türk birlikleri, İzmir’e doğru hızla ilerledi. Yunan birlikleri ve Rum siviller Anadolu’dan çekildiler. 9 Eylül 1922 sabahı Ahmet Zeki Beykomutasındaki 2. Atlı Fırkası, hemen peşinden Mürsel Paşa kumandasındaki 1. Atlı Fırkası birlikleri İzmir şehrine girdi. Hemen peşinden 5. Atlı Kolordusu Komutanı Mirliva Fahrettin Paşa, kumandasındaki birliklerle saat 10.00’da İzmir’e girdi. Türk bayrağı Hükûmet Konağı ve Kadifekale’ye çekildi. Fransız deniz kuvvetleri bakanlığının aldığı haberlere göre, İzmir’e giren Türk birliklerinin düzgün davranış sergiledikleri belirtildi.
Sonradan 9 Eylül günü, “İzmir’in Kurtuluş Bayramı” olarak ilan edildi.