buse

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti’nin Augustus öncülüğünde MÖ 1. asırda yine örgütlenmesiyle kurulan Antik Roma devletidir. Uzun yıllar Akdeniz etrafında karar süren Roma İmparatorluğu, 375 senenindeki Kavimler Göçü’yle başlayan karışıklıklardan sonra 395tarihinde doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. İmparatorluğun batıdaki bölümü olan Batı Roma İmparatorluğu Kavimler Göçü’yle Avrupa’ya gelenCermen kavimlerinin saldırıları neticesi 476 seneninde yıkılmış, doğu bölümü da varlığını Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu olarak 1453’te Osmanlı İmparatorluğu’nun yedinci Padişahı II. Mehmet’in İstanbul’u fethine kadar sürdürmüştür.

“Roma İmparatorluğu” tanınmış kişi Latince Imperium Romanum’un Türkçesidir. Bu söylemde imperium sözcüğü bir bölge, vilayet mananında kullanılmaktadır. Roma İmparatorluğu Avrupa’nın Romalıların egemenliği altında kalan bölümü için kullanılan bir isimdi, denilebilir. Aslında Roma şehir hudutlarının aşılması ve dağılma siyaseti imparatorluk döneminden çok önce başlamıştı. Roma İmparatorluğu en geniş olduğu dönemde takriben 5.900.000 kilometre2 büyüklüğündeydi. Avrupa tarihinin “klasik antikite” dönemindeki en geniş imparatorluğuydu.
Augustus’un otokrasisinden asırlar önce Roma (Roma Krallığı ve Roma Cumhuriyeti) zati İtalyan Yarımadası’nı aşmış, ehemmiyetli rakiplerini mağlubiyete uğratmıştı. Augustus’un reformları Roma devletini bir imparatorluğa çevirmiş, 3. asrın sonlarındaki Diokletian reformuna kadar sistem büyük oranda değişmeden devam etmiştir. Diokletian reformu imparatorluğu tetrarşiye dönüştürmüştür. Her ne kadar Diokletian’ın sunduğu siyasi sistem kısa bir müddet süresince varlığını savunsa da, imparatorluğun ikiye ayrılmasına sebep olmuştur. Bu da Roma’nın egemenliğinin iki asır daha süresince, Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak sürdürmesine imkan sağlamıştır.
Batı Roma İmparatorluğu’nun ananesel çöküş tarihi 4 Eylül 476’dır. Takriben binyıl sonra, 1453’te, daha çok Bizans İmparatorluğu olarak hatıralan Doğu Roma İmparatorluğu Osmanlıların egemenliğine geçmiştir. Augustus’tan Batı Roma imparatorluğu’nun çöküşüne kadar Roma Batı Avrasya’da egemen olmuş, nüfusun yarısını barındırmıştır.