buse

Bir öğrencinin, edebiyat sanatçının ya da herhangi bir kişinin gerek yurtiçi veya yurt dışına yaptıkları gezi sonrası gördüğü yerleri, şehirleri, köyleri, adet ve göreneklerini, doğal ve tarihi yerleri edebi olarak kağıda veya dijital bir ortama anlatmasına gezi yazısı ya da seyehatname denir.
Gezi yazısını yazan kişi yazısında, gördüğü yerlerlerle, şehirlerle veya köylerle ilgili gözlemlerini, incelemelerini okurun anlayacağını hatta yaşayacağını bir biçimde kaleme alması gerekir. Gezi yazılarında ayrıca hem bilgilendirici hem de okuru bilgilendirici bilgiler yer almalıdır.

Gezi Yazısı Nasıl Yazılır?

– Gezi yazısı yazarken gezdiğimiz yerin diğer yerlere benzemeyen farklı yönleri yazılmalıdır.
– Bu yerde yaşayan kişilerin fiziksel özelliklerini, dillerini, lehçelerini, yaşam tarzlarına ait ve benzeri bilgilerden bolca bahsetmeliyiz.
– Gezi yaptığımız yere ait insanların geçmişteki uygarlık tarihlerinden bahsetmeliyiz.
– Gezi yaptığımız yere ait insanların ekonomik durumunu okurlara aktarmamız gerekir.
– Diğer bir çok yazıda olduğu gibi gezi yazılarında da akıcı ve açık bir anlatım yapmalıyız.
– Gittiğimiz yere ait bol bol fotoğraf çekerek, yazıda uygun alanlara eklemeliyiz.

Gezi Yazısı Örnekleri

Gezi yazısına belkide en güzel örnek Reşat Nuri Güntekin’e aittir. Reşat Nuri Güntekin’e ait olan “Otoray Yolculuğu” Niğde ve Kayseri arasında geçmektedir.
Reşat Nuri Güntekin’in, Anadolu Notları’ndan eserinden…
Reşat Nuri Güntekin – Otoray Yolculuğu
Niğde’ye yaklaşıyorduk.
Yanımda oturan bir Niğdeli şehrin eteğini saran ağaç kümeleri arasında pek iyi seçemediğim bir noktayı işaret etti. — Faruk Nafizin hanı, dedi.
Büyük şairin han sahibi olduğu günleri de inşallah görürüz. Fakat yol arkadaşımın bana gösterdiği bina sadece Faruk Nafizin unutulmaz Han Duvarları şiirinde tasvir ettiği han idi.
Kıyafetinden anlaşıldığına göre Niğdeli arkadaş bir esnaf yahut işçi idi. Böyle olmakla beraber Han Duvarları’nı ve Faruk Nafiz’i biliyordu. Daha garibi trende ilk gördüğü bir yabancının bu şiiri, şiirde tasvir edilen hanı ve Faruk Nafiz’i tanımamasını kabul etmiyor, ateş ve su nev’inden herkesçe malûm şeylerden bahseder gibi iki kelime ile bana maksadını anlattığına inanıyordu.
Güzel şiirin kudreti! iyi yazılmış bir manzum hikâye koskoca bir hanı, koynundaki tapu senedine rağmen asıl sahibinin elinden alıyor, Faruk Nafiz’e malediyordu.
Maamafih arkamızda ayakta duran ve bizi dinleyen uzun boylu bir sakallının “yok yahu.. O han falanındır” diye öteki mal sahibinin hakkını da ziyadan kurtardığını itirafa mecburum.
Niğde ile Kayseri arasındaki yolu, Faruk Nafiz’in istiklâl muharebesi senelerinde kona göçe üç günde aştığı o uzun mesafeyi, ben bugün otoray denen yeni icat bir âlet içinde, âdeta uçarak geçiyorum.
Akşamın beş buçuğunda daha Niğde istasyonunda kahve içiyordum. Sokak fenerleri yanarken Kayseri’de olacağım.
Bisikletin ilk icadı zamanlarında ona verilen Şeytan Arabası ismini bu otoraya saklamak lazımmış! Otoray görünüşte yirmi otuz kişilik büyücek bir otobüs. Fakat ikisi arasında âdeta nalınlı adam ile patenli adam farkı var. Otobüsün mütemadiyen taşla, toprakla boğuşmasına mukabil Otoray, cilâlı çelik raylar üstünde yağ gibi kayıyor.
Ulukışla ile Kayseri arasında günde iki sefer yapan bu arabaların, birinci ve ikinci sınıf yolcuları için, şoförün arkasında dört maroken koltu*ğu, cemekânlı bir kapı ile buradan ayrılan geri tarafında da demokratlara mahsus, yirmi otuz kişilik kanapesi var.
Bazı şakacı yolcular lüks kısma Lortlar kamarası, ötekine Avam kamarası adını takmışlar.
Bu Otoray, yolları âdeta çocuk oyuncağına çevirmiş. Meselâ Kayserililer bizim Ada vapurları biletinden daha ucuz bir para ile günübirli*ğine Bor bahçelerinde eğlenmeye gidiyorlar.
Şoför, daha doğrusu makinistin bana anlattığına göre Adana ve Kayseri ‘de oturan iki akraba, meselâ bir ana kız pazar sabahları bulunduk*ları yerden hareket ediyor, öğleyin Ulukışla’da birleşiyorlar; akşama doğru yine evlerine dönüyorlarmış.
Bu seyahat, artık yolculuktan usandığım bir zamana rastlamış olmakla beraber beni atlı karıncaya binmiş bir bayram çocuğu gibi eğlendiriyor*du. Otoray, son derece munis bir dekor arasından akıp giderken kâh makinistin omuz başından önümüzdeki yola, kâh arkaya geçerek akşam ışıkları ile sararıp kızaran ovalara bakıyordum.
Yeni bir icat yalnız manzaraları ve hayatı değiştirmekle kalmıyor; duygularımıza, dünyayı görüş tarzımıza da tesir ediyor.
Yolculukta akşam, insanının gayri ihtiyarî garipsediği, kendini karan*lık düşüncelere bıraktığı saattir. Halkın akşam garipliği terkibile anlattığı bu duyguda kendimizi uçsuz bucaksız mesafeler arasında kaybolmuş hisset*memizin, arkada bıraktığımız uzağı bir daha görmek şüphesinin, öndeki uzağa yetişememek korkusunun elbette bir payı vardır. Mesafelere hâkim olmak emniyeti işte bu şüphe ve korku mefhumunu kaldırıyor, insana bu geniş ovalarda kendi mahallesinde, evinin bahçesinde dolaşmak hissini veri*yor.
Faruk Nafiz :
“Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar”
diye anlattığı bu yolu, vaktiyle bir yaylının şiltesine uzanarak, “kendini tekerleğin sesine kaptırarak” geçmiş olmasaydı da benim bindiğim otoray içinde tayyarede gibi geçseydi bu acı gurbet şiirini bilmem yazabilir miydi?