09-02-2015, 06:18 PM | #1 |
Senior Member Üyelik tarihi: Apr 2015
Mesajlar: 14.126
| Çekim Eki Nedir? Çekim eki ne demektir, çekim ekleri nelerdir, çekim ekleri hangileridir, çekim eklerine örnekler, çekim ekleri çeşitleri, çekim eklerinin isimleri nelerdir, kip ne demektir, çekim ekleri ile ilgili örnekler. Çekim Eki Ne DemektirÇekim ekleri, gerek isim soylu gerekse fiil soylu kelimelerin sonuna eklenerek cümle içinde diğer kelimelerle anlam bağlantısı kurmalarını sağlayan ekler. Kendi başlarına bir anlam ifade etmezler. Çekim ekleri kelimelerin cümle içinde zaman, yön, aitlik, tekil ya da çoğulluk gibi anlamları üstlenmelerini sağlarlar. Yani Türkçe’de bir ismin sonuna gelip kelime kökü ile anlam bakımından ilişkili yeni bir kelime oluşturan ektir.Basit yapılı bir kelime başına gelirse yapısını değiştirmez.Sadece çekim eki alan isimler basittir. Kip Ne DemektirDilbilgisinde fiilin kök veya gövdelerinin zaman ve şekillere göre girdikleri kalıplara denir. Türkçe’de bütün fiiller, iki büyük kipte toplanır. Bunlar Haber (bildirme) kipleri ve dilek kipleridir. Gelecek ZamanBir fiilin (eylemin) yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya yapılacağını haber verirler. Haber kiplerinin ekleri fiil köklerine zaman kavramı kazandırırlar. Bunlara zaman kipleri de denir. Ekleri: -acak, -(a)r, -di, -miş, -yor olan zaman kipleri beşe ayrılır: Türkçe’de -acak, -ecek ekleriyle oluşturulur. Geniş ZamanÖrnek: anlat-acak-sın Türkçe’de -(a)r ekiyle oluşturulur. Görülen Geçmiş ZamanÖrnek: tıka-r-sın, sor-ar Türkçe’de -dı, -di ekleriyle oluşturulur. Öğrenilen Geçmiş ZamanÖrnek: gir-di-m örnek: yap-tı-m örnek: Ödevimi daha dün yaptım örnek: Ömer’i bir kaç gün önce parkta gördüm Türkçe’de -mış, -miş ekileriyle oluşturulur. Şimdiki ZamanÖrnek: al-mış-sın Türkçe’de -yor ekiyle oluşturulur. Emir KipiÖrnek: yap-i-yor-lar İstenilen veya tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Bu kiplerde açıkça bir zaman ifadesi bulunmaz. Ekleri: -meli, -se, -e ve eksiz emir haliyle birlikte dilek kipleri dörde ayrılır: Emir kipinin eki yoktur. Emir kipinde çekilen bir fiilde yalnızca fiil kökü ve şahıs eki bulunur. Bütün dillerde bu kip, âcil durumlarda da kullanıldığından fiilin en kısa şeklidir. Örnek: gel, gel-sin, gel-iniz; git, git-sin, gid-iniz Gereklilik KipiSayfanın başlığı=== Dilek-şart kipi === Türkçe’de -sa, -se ekileriyle oluşturulur. Örnek: gül-se, git-seyap-sa-uyu-sa-sev-se g Türkçe’de -malı, -meli ekileriyle oluşturulur. İstek KipiÖrnek: düş-meli, git-meli Türkçe’de -a, -e ekileriyle oluşturulur. Çekimli FiillerÖrnek: gel-se, gid-e Kip eki almış bir fiilin altı şahısta söylenmesi veya yazılması demektir. Çekimli bir fiillerde sırayla şu üç bölüm bulunur:
Kip ekleri, fiil kökünden sonra gelerek ona zaman mânâsı veya tsarlanan, istenen bir hareketle ilgili mânâ kazandırır. Bu durumda fiil, yalnız üçüncü teklik şahıs ifâde eder. Emirde ise kök veya gövde halinde kalır ve ikinci teklik şahsı verir. Çekim örneği: Şahıs Çekimi 1. tekil çalış-ı-yor-um 2. tekil çalış-ı-yor-sun 3. tekil çalış-ı-yor 1. çoğul çalış-ı-yor-uz 2. çoğul çalış-ı-yor-sunuz 3. çoğul çalış-ı-yor-lar Bir çekimli fiilde bir kip eki olabildiği gibi iki kip eki de bulunabilir. Kip eklerinin sayısına göre çekimli fiiller ikiye ayrılır: Basit zamanlı çekimli fiiller1-Çekimli fiil 2-Çekimsiz fiil Tek kip eki alan çekimli fiillere verilen addır. Basit zamanlı fiillerin hepsinin bileşik zamânı yoktur. Hikaye KipiBileşik Zamanlı Fiiller İki kip eki alan çekimli fiillere denir. Bileşik çekimlerde -imek fiili, -idi, -imiş, ise (-yse) şekilleriyle kullanılır. Türkçe’de -dı, -di eklerini alarak oluşturulur. Rivayet KipiÖrnek: görür idi = görür-dü Türkçe’de -mış, -miş eklerini alarak oluşturulur. Şart KipiÖrnek: bakacak imiş = bakacak-mış Türkçe’de -sa, -se eklerini alarak oluşturulur. Örnek: koşuyor ise = koşuyor-sa Emir kipinin de basit zamanlı fiiller gibi hiç bileşik zamanı yoktur. Dilek kiplerininse hikâye ve rivayeti vardır; şartı yoktur. Yine -di’li geçmiş, yani görülen geçmiş zamânın rivâyeti yoktur. |
Bookmarks |
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | Arama |
Stil | |
| |