Anlatım biçimleri kpss Türkçe paragrafta anlam konusu içinde yer almaktadır. Paragrafta anlatım biçimleri kpss sorularında karşımıza sıkça çıkmaktadır. Paragrafta anlam konusuna anlatım biçimleri, düşünceyi geliştirme yolları, anlatım özellikleri, paragrafın konusu, ana düşüncesi ve paragrafın yapısı konuları dahildir. Bu bölümde paragrafta anlatım biçimleri konusunu işleyeceğiz.

Kpss Türkçe dersine ait Paragrafta anlatım biçimleri açıklama, tartışma, betimleme ve öyküleme olarak 4’e ayrılmaktadır.
1) Açıklama: Anlatım biçimleri içinde yer alan açıklama, düşünce paragrafının anlatım biçimidir. Ele alınan konuyla ilgili düşünceler ayrıntılara inilerek ve örnekler verilerek açıklanır.
Amaç okuyucuyu aydınlatmaktadır ve bilgi vermektir.
Kpss Türkçe sorularında açıklamalı anlatım biçiminde, ciddi ve ağır başlı anlatım ve nesnel cümleler vardır. Yazarın kendi düşünceleri değil, bilgi verici düşünceler vardır. Açıklama, ansiklopedik bilgi tarzında da karşımıza çıkmaktadır.
2) Tartışma: Açıklama gibi düşünce paragrafı anlatım biçimidir. Ancak yazar konuyla ilgili kendi görüşlerini dile getirir. Yerleşik görüşe karşı kendi görüşünün savunmasını yapıyor gibidir.
”Bence, kanımca, oysa, aksine, tersine, ne varki” gibi sözcüklerle soru cümlelerinden yararlanılabilir.
Açıklamada amaç öğretmektir. Tartışmada ise amaç kendi görüşlerini inandırıcı kılmaktır. Dolayısıyla tartışmada öznellik egemendir. Tartışmada amaç kanıları değiştirmedir.
Açıklama ve tartışma paragrafın düşünce kısmında bulunur. Bu yüzden düşünce kısmında betimleme ya da öyküleme anlatım biçimi aramaya gerek yoktur.
3) Betimleme (Tasvir Etme): Kpss genel yetenek Türkçe dersinde paragrafta anlatım biçimleri konusunda yer alan betimleme, belli bir nesneyi, kişiyi, yeri farklı özellikleriyle anlatmaktır. Betimleme sözcüklerle o varlığın resmini çizmektir. Niteleyici sözcüklere yer verilir ve mutlaka gözlem söz konusudur.
Betimlemede amaç okuyucunun zihninde bir görüntüyü canlandırmak yani izlenim kazandırmaktır.
4) Öyküleme (Hikaye Etme): Kısaca olay anlatımıdır. Yani belli bir zamanda belli bir çevrede kişilerle ilgili gerçekleşen olay anlatılır. Öykülemede olaylar belli bir oluş sırasına göre verilir ve birbirine bağlanır.
Öykülemede ”Olay olduğu için, koştular, tartıştı, geri dönmüş” gibi hareket ifadeli sözler vardır.
Ancak kimi zaman olayın yer almadığı kişi, yer, zaman unsurlarının söz konusu edildiği cümlelerde olabilir.
Gülüşerek caddenin karşısına geçtiler.
Öyküleme ile betimleme arasındaki en büyük fark, öykülemede hareketliliğin; betimlemede ise hareketsizliğin olmasıdır.
Öyküleme ile betimleme çoğu zaman iç içedir.
Yemyeşil ağaçlarla kaplı bir bahçede piknik yapıyorlardı. Burada ”yemyeşil ağaçlar” betimleme, ”piknik yapıyorlardı” kısmı da öykülemedir.